Feiten

Ondanks het feit dat veel mensen leiden aan een dysthyme stoornis, is het een vaak onderbelichte en onbekende psychische aandoening. In onderstaand overzicht een antwoord op een aantal kernvragen …

Hoeveel mensen hebben een dysthyme stoornis?

In Nederland hebben zo’n 93.500 mensen een Dysthyme stoornis. Echter betekent dit niet dat al deze mensen dit zelf weten of hierbij de diagnose formeel is vastgesteld. Onder volwassenen komt de dysthyme stoornis ongeveer driemaal zoveel voor bij vrouwen als bij mannen.

Op welke manier kan er een diagnose worden vastgesteld?

Wanneer u zelf of uw dokter denkt dat u een dysthyme stoornis hebt, kunnen een aantal tests hierin meer inzicht verschaffen: De arts kan een fysiek onderzoek uitvoeren en een diepgaande vragen over uw gezondheid stellen om te bepalen wat dysthyme kan veroorzaakt hebben. In sommige gevallen kan dysthyme stoornis worden gekoppeld aan een onderliggende fysieke gezondheidsprobleem. Door middel van een bloedonderzoek kunnen de waarden van foliumzuur en vitamine D-spiegel gecontroleerd worden, daarnaast kan de functionaliteit van de schildklier gecontroleerd worden. Belangrijk is daarnaast psychologisch onderzoek. Hiervoor is het nodig te worden doorverwezen naar een ggz psycholoog en/of psychiater. Een huisarts kan zelf de diagnose nooit daadwerkelijk stellen. Het onderzoek omvat een uitgebreid gesprek over de gedachten, gevoelens en het gedrag en er kan een vragenlijst zijn om te helpen bij het stellen van een passende diagnose. Verschillende andere aandoeningen hebben symptomen die kunnen lijken op dysthyme stoornis. De psycholoog en/of psychiater zal aan de hand van een evaluatie bepalen of u dysthymie of een andere aandoening hebt die uw stemming kan beïnvloeden, zoals een ernstige depressie, bipolaire stoornis of seizoensgebonden affectieve stoornis.

Wat is het verschil tussen chronische depressiviteit en een dysthyme stoornis?

Volgens de laatste DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) het Amerikaans handboek voor diagnose en statistiek van psychische aandoeningen dat in de meeste landen als standaard in de psychiatrische diagnostiek dient, is de officiële benaming “aanhoudende depressieve stoornis". Echter zijn de meeste gebruikte namen in de praktijk “dysthyme stoornis” en “chronisch depressief”. Verschillende namen dus, maar dezelfde aandoening.

Hoe kan je het hebben van een dysthyme stoornis herkennen

Als belangrijkste basis is er een terneergeslagen en sobere stemming, welke er minimaal twee jaren achtereenvolgens is. Deze stemming gaat gepaard met teveel of te weinig slapen, meer of juist minder eetlust, verminderde energie (moeheid), moeite met concentreren en beslissingen nemen en gevoelens van wanhoop. De ernst van de symptomen is minder dan bij een depressieve stoornis maar dat wil niet zeggen dat de aandoening minder lijden veroorzaakt. Het voornaamste kenmerk is echter dat het om een lange aaneengesloten periode gaat en niet, zoals bij depressie, om een duidelijk afgrensbare episode. Per definitie zijn er geen psychotische verschijnselen en is het niet begonnen met een depressie. Patiënten met dysthymie kunnen sarcastisch worden, humeurig lijken, claimend en klagend. Zij kunnen daardoor ergernis oproepen. Pessimisme, hopeloosheid en hulpeloosheid kunnen de indruk geven dat de patiënt zichzelf aan het kwellen is. Veel patiënten ervaren echter de oorzaken meer buiten zich en beklagen zich over slechte behandeling door hun werkgever, familieleden of de maatschappij in het algemeen.

Wat is het verschil tussen een depressie en een dysthyme stoornis?

Dysthymie en depressie zijn nauw aan elkaar verwant, het onderscheid valt in de praktijk soms nauwelijks te maken. Het grote verschil zit vooral tussen de duur van de klachten en de intensiteit hiervan. De klachten bij een dysthyme stoornis zijn minder aanwezig, maar duren lang tot zeer lang (minstens 2 jaar, maar vaker jarenlang tot levenslang) waardoor ook een dysthyme stoornis ernstige gevolgen kan hebben voor het functioneren. Wanneer mensen met dysthymie tijdelijk ook een depressie ontwikkelen spreekt men wel van een ‘dubbele depressie’. Gezien de nauwe verwantschap tussen dysthymie en chronische depressie, wordt het onderscheid in de DSM-5 niet meer gemaakt. Beide stoornissen vallen samen onder de term ‘chronische depressieve stoornis’.

Kan een dysthyme stoornis zo ernstig zijn dat je er niet meer door kunt werken?

Dit hangt erg af van het aantal klachten en hoe deze doorwerken in het functioneren van de persoon. Dit kan bij iedere dysthymie-patient anders zijn. Daarnaast is het zo dat veel mensen die leiden aan chronische depressiviteit bijkomende aandoeningen hebben. Bij 3 van de 4 mensen met dysthymie gaat de stoornis samen met andere psychische stoornissen, als depressie, angststoornissen, persoonlijkheidsstoornissen en middelenmisbruik. Ook hebben mensen met dysthymie meer lichamelijke klachten, waardoor ze slechter functioneren. In de praktijk zullen er zowel mensen zijn die minder ontregelende klachten hebben en hier zo goed mee om hebben leren gaan dat ze redelijk goed in staat zijn te functioneren op het werk of op andere gebieden, als mensen die dermate beïnvloed worden door de stoornis en de bijkomende aandoeningen, dat ze slecht in staat zijn een baan te behouden. Met andere woorden: de depressieve stoornis kan variëren van een tamelijk licht ziektebeeld met weinig gevolgen voor het beroepsmatig functioneren tot een zeer ernstige ziekte met extreem lijden en ernstige beperkingen in het functioneren. Het is de meest gestelde diagnose bij de instroom in de wia/wao.

Moet je medicijnen gebruiken?

Dit is op de eerste plaats de beslissing van ieder persoon zelf. Sommige mensen willen geen medicijnen omdat ze (onterecht) bang zijn verslaafd te raken of dat hun persoonlijkheid wordt beïnvloed door de medicijnen. De medicijnen echter worden juist voorgeschreven om de stemmingswisselingen te stabiliseren waardoor er voorkomen wordt dat de depressiviteit het leven van de persoon volledig overschaduwd.

Werken de medicijnen altijd gelijk?

Nee. Omdat geen twee mensen gelijk zijn reageren ze ook verschillend op medicijnen. Het kan best even duren voordat de juiste soort, dosering en combinatie van medicijnen gevonden is. De meeste medicijnen werken niet direct na de eerste inname. Bij sommige medicijnen kan het zelfs zijn dat er 2 tot 6 weken overheen gaan voordat er een resultaat merkbaar wordt. Omdat ook de ergste bijwerkingen in deze periode kunnen optreden is het dubbel moeilijk om door te zetten.